Tuesday 28 April 2015

Missie-verhalen in Oirschot

Patrick geïnterviewd in Afghanistan
Vandaag was er opnieuw een uitje gepland voor de dagboekhelden. In Oirschot hadden we een afspraak op de Generaal-Majoor de Ruyter van Steveninck kazerne met Patrick, een militair die drie verschillende uitzendingen heeft meegemaakt en ons over zijn ervaringen wilde vertellen. We werden bij de poort opgehaald, dus we hoefden gelukkig niet zelf de weg te zoeken door het uitgestrekte terrein van de kazerne. Toen we eenmaal een rustig plekje hadden gevonden om te zitten, begonnen we met het bekijken van beeldmateriaal van verschillende missies. Patrick is naar Bosnië, Irak en Afghanistan geweest en heeft van die laatste twee missies beelden op dvd. De eerste beelden die we bekeken kwamen van een dvd die hij gekregen heeft na de missie. De film is gemaakt om ook thuis te kunnen laten zien wat de militairen zoal gedaan hebben tijdens de uitzending. De andere twee films waar we stukken van bekeken, zijn met diezelfde gedachte opgezet, maar zijn gemaakt door militairen die daadwerkelijk deel uitmaakten van de desbetreffende missie. Een van de films is zelfs gemaakt door Patrick zelf.

Vertrek
Het dagboekje van Patrick
De films zijn een combinatie van foto- en videomateriaal. We zagen beelden van het (klaarmaken voor) vertrek op missie, de vertrekkende vliegtuigen op vliegbasis Eindhoven, het materiaal dat meegaat en de vele postzakken met brieven en pakketten die nagestuurd worden. Patrick vertelde dat ook militairen die op missie gaan hun bagage tot op de kilo nauwkeurig moeten laten wegen en al wat teveel is eruit moeten halen. Vandaar ook dat er veel nagestuurd wordt door familie en vrienden. Het is niet anders dan wanneer je met het vliegtuig op vakantie gaat. Alleen is de hele situatie natuurlijk juist heel anders. Een vreemd idee is het wel.

Het eerste contact
De beelden die volgen zijn van tijdens de missie. Het zand is alom aanwezig. In het begin van een missie is er vaak ook niet veel meer dan een vlakte. Het hele kamp moet nog gebouwd worden en dat is ook de periode waarin communicatie met het thuisfront vrij beperkt is. Alles moet nog worden opgezet en het creëren van een veilige plaats is de eerste prioriteit. Aansluiten bij een missie die al langer loopt is wat dat betreft makkelijker. Patrick heeft het zelf ook meegemaakt bij zijn missie in Irak in 2004. Na enkele dagen zou de lichting militairen die er al zat vertrekken, en waren de 10 computers en 5 telefoons op de base volledig beschikbaar voor zijn eigen groep. We zagen in de film hoe zo'n ruimte met computers en telefoons eruit ziet. In rijtjes naast elkaar, met schotjes ertussen. Bijzonder persoonlijke gesprekken zul je er niet snel voeren, met de mensen naast je en achter je in de rij die alles ook horen. Patrick had voor deze missie een dagboekje ontvangen en gebruikte dit dan ook om verslag op te maken van zijn dagen voor zijn vriendin thuis.
Uit het dagboek van Patrick
Project kinderschoentjes
Patrick heeft ons een bijzonder inkijkje gegeven in het leven op missie. Hij vertelde over de verschillende kanten ervan. Hoe hij meeging op patrouille en met de bevolking sprak. Hoe hij hielp om gewonden te verzorgen. Hij vertelde open over indrukwekkende gebeurtenissen. Hij maakte vuurcontact met de taliban mee en bermbommen die een enkele keer niet op tijd ontdekt werden. We zagen echter eveneens hele mooie dingen. Zo kreeg hij in Afghanistan een tijd lang enorm veel pakketten bij de post. Door zijn functie stond hij dicht bij de plaatselijke bevolking en hij had mensen thuis in Nederland gevraagd of ze hem kinderschoentjes wilden sturen in plaats van de gebruikelijke post. Enorme pakketten werden vervolgens uitgestald om de kinderen in het missiegebied van schoenen te voorzien. Het is een mooi voorbeeld van een directe bijdrage aan het leven van de mensen in het land van uitzending, en eveneens een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen militair op missie en het thuisfront.

Een muur vol post
Het belang van post tijdens missie bleek opnieuw uit de verhalen van Patrick. In de periode waarin hij steeds schoentjes opgestuurd kreeg, werden andere militairen moe van de vele keren dat zijn naam werd geroepen voor alweer een poststuk. Ze zullen na een tijdje doorgehad hebben waar het om ging, maar het is evengoed vaak lastig voor militairen als ze minder vaak post krijgen dan anderen uit hun lichting. Zelfs als je elkaar vaak belt, is het fijn om iets fysieks te krijgen en het liefst doe je niet onder voor je collega's. Het is een teken van waardering dat iemand de moeite neemt om iets naar je op te sturen terwijl je zo ver weg bent. Patrick had bijvoorbeeld een jonger zusje dat op school over de missie verteld had, met als gevolg dat een muur naast zijn bed vol hing met kleurrijke kindertekeningen. Het gaf aan dat er thuis aan hem werd gedacht.

Strip over de missie in Afghanistan (Kriek, 2014)
Veiligheid voorop
De dagboekjes zijn vooral van belang als aanvulling op de bestaande communicatie. Via internet en mobiele telefoons is veel meer communicatie mogelijk en kunnen ook videogesprekken gevoerd worden, maar het blijft onmogelijk om elkaar altijd alles te vertellen, laat staan om direct contact met elkaar op te nemen wanneer iemand dat zou willen. Bij dingen die wel verteld mogen worden, werkt het prima om een mail te sturen, maar sommige informatie moet nou eenmaal geheim blijven. Het is dan voor de andere partij lastiger door de onzekerheid, maar door het wel op te schrijven in de dagboekjes, kan de ander er in ieder geval achteraf van worden verzekerd dat alles goed is gegaan. De veiligheid staat immers voorop.

Patrick gaf het voorbeeld van een verplaatsing van de ene naar de andere base op missie. De tweede base bevond zich in een gevaarlijker gebied en vanuit daar was er geen communicatie met het thuisfront. Een militair die anders regelmatig naar huis belde, zou zijn thuisfront willen waarschuwen dat hij een tijdje geen contact zou kunnen opnemen, maar dat ze zich geen zorgen hoefden te maken. Hij vertelde dat ze de volgende dag naar de andere base zouden gaan. Dat is het punt waarop de beveiliging zich erin mengt, want er is nooit 100% zekerheid dat de communicatie niet wordt afgeluisterd. De desbetreffende militair wordt op het matje geroepen omdat hij de veiligheid van de missie in gevaar heeft gebracht en de verplaatsing wordt enkele dagen uitgesteld, zodat het daadwerkelijke moment alsnog onverwacht blijft voor iedereen. Met als gevolg dat de militairen die al op de andere base waren, ook pas enkele dagen later afgelost worden. Zij hebben langer dan verwacht geen contact met hun thuisfront en moeten langer doen met de toch al beperkte voorzieningen die aanwezig zijn. Het is een boel ongemak dat eenvoudig voorkomen had kunnen worden.

Werk in Afghanistan
'Black hole'
Alle moderne technieken ten spijt, blijft de communicatie met militairen op missie dus soms lastig of zelfs onmogelijk. Dat geldt niet alleen wanneer de desbetreffende militair zelf buiten de base is of er iets met hem of haar gebeurt, maar ook als er met een ander iets gebeurt. In het geval dat er iemand gewond raakt, wordt bijvoorbeeld alle communicatie van en naar de base stilgelegd. Een 'black hole' noemen ze dat. Patrick legt uit dat dit ervoor dient om te zorgen dat de naasten van de betrokkenen als eerst geïnformeerd worden via de officiële kanalen van Defensie en met de juiste informatie. Zo wordt voorkomen dat het nieuws hen -eventueel vervormd- bereikt via de media of bekenden. Dit betekent echter ook dat een militair die erbij was of die geschrokken is van wat er met zijn buddy is gebeurd, niet direct zijn verhaal kan doen bij zijn partner thuis. Dat moet wachten. Om dan toch de gevoelens een beetje te verwerken, kan het helpen om erover te schrijven in het dagboek.

Museumbezoek
De verhalen en beelden van Patrick hebben veel indruk op ons gemaakt. We zijn hem enorm dankbaar voor alle tijd en moeite die hij in ons project heeft willen steken. Na ons gesprek hebben we nog een rondleiding van hem gehad over het terrein. We hadden veel geluk met de zon die doorbrak, zodat het een fijne wandeling was. Zo kwamen we nog langs het museum op de kazerne, dat toevallig geopend was op de woensdag. Het was vooral gericht op het militaire aspect, maar in sommige dingen kwam ook het thuisfront terug. Bovendien wist de vrijwilliger veel te vertellen en kwamen we enkele mooie historische dingen tegen. Een serie schilderingen daar hadden we zelf ook wel willen hebben, en de enorme vergrotingen van oude foto's die de muren sierden maakten flink indruk. Ons museumbezoek werd besloten met het idee om ooit toch een vitrine in te richten met spullen over het thuisfront. Het is interessant om beide kanten van een missie en het militaire leven te belichten. Wij zouden daar volgens Patrick later mooi de inhoud voor kunnen leveren. Een flinke schouderklop voor ons project en de inzet voor het thuisfront in het algemeen.
In het museum
Bronvermelding
Kriek, E. (2014). Patrouille. In Op missie - Tien veteranen, tien verhalen (pp. 44-48). Nederland, Eindhoven: Strip2000